भारतीय केन्द्रीय बैंकले घटायो ब्याजदर, ऋण सस्तो हुने
२०८२ जेठ २३ गते शुक्रबार ।
नयाँ दिल्ली । भारतीय रिजर्भ बैंक (आरबीआई) ले बैंकहरूलाई दिइने ऋणको दर अर्थात् रेपो दर ०.५० प्रतिशतले घटाएको छ। अब रेपो दर ५.५० प्रतिशत कायम भएको छ। अब बैंकहरूले आरबीआईबाट कम ब्याजदरमा ऋण पाउनेछन्।
केन्द्रीय बैंकको मौद्रिक नीति समितिको जुन ४ देखि ६ सम्म बसेको बैठकले ब्याजदर घटाउने निर्णय गरेको हो । आरबीआई गभर्नर संजय मल्होत्राले आज बिहान रिपो दर कटौति गरिएको जानकारी दिएका हुन् ।
यदि बैंकहरूले ब्याजमा यो कटौती आफ्ना ग्राहकहरूलाई हस्तान्तरण गरे भने, आगामी दिनहरूमा ऋण सस्तो हुन सक्छ। ऋण सस्तो हुँदा मानिसहरूको हालको किस्ता पनि घट्नेछ।
केन्द्रीय बैंकले इजाजतपत्र प्राप्त बैंकहरूलाई ऋण दिने दरलाई रिपो दर भनिन्छ। मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा राख्न यसलाई बढाउने वा घटाउने गरिन्छ ।
गत फेब्रुअरी यता आरबीआईले यस्तो ब्याजदर एक प्रतिशतले घटाइसकेको छ । फेब्रुअरी अघि रिपो दर ६.५० प्रतिशत थियो ।
रिपो दरमा कटौती गर्दा कस्तो असर पर्छ ?
रेपो दर घटेपछि, बैंकहरूले ऋणको ब्याजदर घटाउँछन् । सबैभन्दा धेरै कर्जा जाने आवास र अटो जस्ता क्षेत्रको ऋणहरूमा पनि ब्याजदर घट्नेछ । ब्याजदर घट्दा आवास र गाडीको माग बढ्नेछ। यसले अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउन सक्छ ।
सीआरआरमा पनि कटौती
आरबीआई गभर्नर संजय मल्होत्राले नगद आरक्षित अनुपात (सीआरआर) लाई ४ प्रतिशतबाट घटाएर तीन प्रतिशतमा झारिएको बताएका छन् । यो कदमले बैंक वित्तीय संस्थाको ऋण दिने क्षमता २.५ लाख करोड रुपैयाँ बढ्ने मल्होत्राको दाबी छ ।
सीआरआर भनेको बैंकहरूले आफ्नो कुल निक्षेपको एक भागको रूपमा भारतीय रिजर्भ बैंक (आरबीआई) मा राख्नुपर्ने पैसा हो। यस मार्फत आरबीआईले बजारमा कति पैसा रहनेछ भनेर नियन्त्रण गर्छ। यदि सीआरआर घटाइयो भने, बैंकहरूसँग ऋण दिनको लागि थप पैसा हुन्छ ।
रिपो दर भनेको के हो ?
केन्द्रीय बैंकले इजाजतपत्र प्राप्त बैंकहरूलाई ऋण दिने ब्याजदरलाई रिपो दर भनिन्छ। रिपो दरमा कटौतीको कारणले गर्दा बैंकहरूले कम ब्याजदरमा ऋण पाउनेछन्। जब बैंकहरूले सस्तो दरमा ऋण पाउँछन्, तिनीहरूले प्रायः ग्राहकहरूलाई यसको फाइदा दिन्छन्। अर्थात्, बैंकहरूले पनि आफ्नो ब्याजदर घटाउँछन्।
